Coleophoridae (kokermotten)

Coleophoridae zijn kleine tot middelgrote vlinders met een spanwijdte van 5 tot 20mm. De wetenschappelijke naam Coleophoridae betekent letterlijk `zakdragers' omdat de rups over het algemeen in een zelfgemaakte zak leeft. Maar omdat deze Nederlandse naam gereserveerd is voor de Psychidae noemen we ze in ons land kokermotten. Deze zak, of koker, bestaat meestal uit bladfragmenten of uitgeholde zaden of zaadkapsels, waarin de rupsen zich voortbewegen over de voedselplant. Bladeren worden gemineerd of zaden en bloembodems leeggegeten. Verpopping vindt meestal plaats in de zak.
Coleophoridae komen in allerlei biotopen voor: woestijnen en steppen, zoutmoerassen, bossen, kalkhellingen, heiden, arctische toendra's, van zeeniveau tot hoog in de bergen. Zij zijn verbreid over de hele wereld, behalve op de eilanden in de Stille Zuidzee. Er zijn wereldwijd ongeveer 1600 soorten beschreven; uit ons land zijn 100 soorten bekend.
Sommige soorten veroorzaken bij massaal voorkomen schade in monocultures. Het bekendst is de lariksmineermot Coleophora laricella L., die soms hele lariksbossen doet vergelen. Coleophora spinella Schrank kan een plaag zijn op appels. Coleophora deauratella Lienig & Zeller is een geduchte plaag in klavervelden. Sommige Centraal-Aziatische soorten worden momenteel gebruikt bij de bestrijding van distels in de Westelijke Verenigde Staten.
Onze kennis van deze insecten is nog lang niet compleet. Het is te verwachten dat nog veel nieuwe soorten beschreven zullen worden uit gebieden waar weinig verzameld is, b.v. Centraal en Zuid Amerika, Afrika, het Midden Oosten en Centraal en Oost Azië.

BIBLIOGRAFIE

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2000. Corrections of and additions to the Checklist of European Coleophoridae (Lepidoptera: Coleophoridae). SHILAP Revista de Lepidopterología 28 (112): 395-428.

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2003. A taxonomic review of the Coleophoridae (Lepidoptera) of the Indian subcontinent and Sri Lanka described by Edward Meyrick. Tijdschrift voor Entomologie 146: 1-31.

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2003. A review of the genus Ischnophanes Meyrick, 1891, with descriptions of two new species (Lepidoptera: Coleophoridae). SHILAP Revista de Lepidopterología 31 (123): 205-215.

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2004. Coleophoridae. In: Karsholt, O. & Nieukerken, E.J. van (eds). Fauna Europaea: Lepidoptera, moths. Europaea version 1.2 at http://www.faunaeur.org.

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2004. Coleophoridae [of Namibia]. (Lepidoptera, Coleophoridae). Esperiana, Memoir 1: 151-184 + 1 pl. Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2005. New species of Coleophoridae (Lepidoptera) from Katanga, Central Africa. Revue suisse de zoologie 112: 65-82.

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der. 2007. Coleophora coxi Baldizzone & van der Wolf, sp. n. : a new species from the Mediterranean region (Lepidoptera: Coleophoridae). SHILAP Revista de Lepidopterología 35 (137): 91-95.

Baldizzone, G. & Wolf, H.W. van der, Landry, J.-F. 2006. World Catalogue of Insects, Volume 8, Coleophoridae, Coleophorinae (Lepidoptera). 215 pp. Apollo Books, Stenstrup.

Baldizzone, G. & van der Wolf, H.W., 1999 - New and little-known species of Coleophoridae from Spain (Lepidoptera, Coleophoridae). SHILAP Revta lepid.27 (105): 19-37, 49 figs.

Biesenbaum, W. & van der Wolf, H.W., 1999 - Die Lepidopterenfauna der Rheinlande und Westfalens, Band 7, Familie Coleophoridae Hübner, [1825], Lep. Fauna Rheinl. u. Westf., 7: 333pp., XXIX pl.

Gielis, C., Huisman K.J., Kuchlein J.H., van Nieukerken, E.J., van der Wolf H.W.,& Wolschrijn J.B.,1985 - Nieuwe en interessante Microlepidoptera uit Nederland, voornamelijk in 1982 en 1983 (Lepidoptera). Ent. Ber. Amst. 45: 89-104, 15 figs.

Huisman K.J., Kuchlein J.H., van Nieukerken E.J., van der Wolf H.W., Wolschrijn J.B. & Gielis C., 1986 - Nieuwe en interessante Microlepidoptera uit Nederland, voornamelijk in 1984 (Lepidoptera). Ent. Ber. Amst. 46: 137-156, 14 figs.

Kuchlein J.H., Gielis, C., Huisman K.J., van Nieukerken, E.J., van der Wolf H.W. & Wolschrijn J.B., 1988 - Nieuwe en interessante Microlepidoptera uit Nederland, voornamelijk in 1985 (Lepidoptera). Ent. Ber. Amst.48: 69-81, 7 figs.

van Nieukerken E.J., Gielis C., Huisman K.J., Koster J.C., Kuchlein J.H., van der Wolf H.W. & Wolschrijn J.B., 1993 - Nieuwe en interessante Microlepidoptera uit Nederland(Lepidoptera). Ned. Faun. Med. 5: 47-62, 17 figs.

van der Wolf H.W. 1974 - Catoptria osthelderi de Lattin ook in Nederland (Lep., Pyralidae) - Ent Ber. Amst.34: 84.

van der Wolf H.W. 1975 - Vangst van Aethes triangulana Tr. in Nederland (Lep., Cochylidae). Ent. Ber. Amst. 35: 102.

van der Wolf H.W. 1977 - Biezondere vangsten van Lepidoptera in Nederland. Ent. Ber. Amst. 37: 115-116.

van der Wolf H.W. 1982 - Aantekeningen over Coleophoridae (Lepidoptera). Ent. Ber. Amst. 42: 146-147.

van der Wolf H.W. 1984 - Aantekeningen over Nederlandse Coleophoridae (Lepidoptera) 2. Ent. Ber. Amst. 44: 1-2.

van der Wolf H.W. 1984 - Twee nieuwe Nederlandse vlindersoorten (Lepidoptera: Lyonetiidae, Gelechiidae). Ent. Ber. Amst. 44: 54-55, 2 figs.

van der Wolf H.W. 1992 - The host-plants and larval cases of Coleophora therinella and C. peribenanderi (Lepidoptera: Coleophoridae). Ent. Ber. Amst. 52: 47-49, 4 figs.

van der Wolf H.W. 1993 - Die Coleophoriden-fauna des Mittelrheingebietes (Lepidoptera, Coleophoridae). Verh. Westd. Entom.1992 221-224.

van der Wolf H.W. 1999 - New species of Coleophoridae from Argentina (Lepidoptera : Coleophoridae). SHILAP Revta Lepid. 27: 361-373, 28 figs.